Een nieuwe cliënt wordt aangemeld. Hij is midden in de 80 en lijdt aan een ernstige longaandoening, diabetes en veel lichamelijke ongemakken. Als ik de intake bij het echtpaar doe, valt mij direct hun gastvrijheid op. Ze zijn heel open en warm. In mijn blog zal ik mijn cliënt de naam Henk geven.
Henk is net ontslagen uit het ziekenhuis. Ondanks zijn optimisme, is hij ook erg emotioneel Hij vindt het moeilijk te accepteren dat hij zorg nodig heeft en dat hij zich niet meer alleen met zijn lieve vrouw kan redden. We spreken af dat we de zorg in zullen zetten op drie keer per dag. Henk vindt dat uiteindelijk prima, maar vindt het wel prettig om de regie zo lang mogelijk zelf in handen te houden.
In het begin is het voor Henk erg wennen om zorg te krijgen, maar geleidelijk aan breekt het ijs. Henk heeft heel veel humor en dit komt steeds meer naar voren. Naast de zorg die we verlenen, wordt er heel veel gelachen en gepraat. Hij houdt van een borreltje en geregeld wordt ons ook een borreltje aangeboden – met een knipoog. Onder het mom ‘doe gezellig mee’.
Henk is diabeet. Volgens afspraak wordt drie keer per week zijn bloedsuiker dagcurve gemeten. Op die dagen ligt hij al met een ondeugende blik in bed, dan weet ik genoeg. Zijn bloedsuiker is waarschijnlijk weer hoog. De reden is duidelijk: Henk gaat vaak in de nacht zijn bed uit omdat hij wakker is en zin in wat lekkers heeft. Als de waarde dan weer te hoog is, zei hij: “ja ben schuldig”. Ik weet dat het niet goed is, maar helaas wordt hij niet meer beter en de maanden die hij nog heeft mag hij nog wel genieten. Met een knipoog zeg ik dan maar: “Foei, was het weer te verleidelijk wat er in de koelkast lag?”. Hij begrijpt echt wel wat de gevolgen hiervan zijn, maar zegt zelf ook: zo lang heb ik niet meer, dus laat mij genieten.
De reden van zijn hoge bloedsuiker is duidelijk: Henk gaat vaak in de nacht zijn bed uit omdat hij wakker is en zin in wat lekkers heeft
Aangezien Henk niet zover meer kan lopen, maar nog wel geniet van de natuur en zijn tuin, bestellen we een rolstoel. Op Henks goede dagen gaat de familie met hem lopen. Zitten in de rolstoel is eerst erg wennen, maar hij geeft zich er snel aan over. Nadien vertelt hij vaak dat hij heeft genoten.
Henk gaat langzaam achteruit, ligt meer op bed en vindt dit erg moeilijk te accepteren. Daardoor maakt de humor soms plaats voor boosheid. Tijdens zo’n boze bui, ga ik bij hem zitten en probeerde te achterhalen waar de boosheid vandaan komt. Het is de onmacht, het leven los te moeten laten, zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen achter te moeten laten. Zodra hij dit heeft geuit, zie je de boosheid wat wegzakken en maakte het weer plaats voor een glimlach en een dankbare handdruk. “Dankjewel”, zegt hij dan.
In de week daarna gaat het steeds sneller achteruit en komen wij vaker. Hierdoor ontstaat een goede band met zowel het echtpaar als de kinderen. We spreken over van alles, ook over het naderend afscheid. Hoe moeilijk dat soms ook is. Henk wil thuis sterven en vraagt of wij hem willen verplegen tot aan zijn overlijden. Dit beloven we hem.
Als Henk benauwder wordt en hele dagen in bed ligt, geeft hij aan dat het dat het genoeg is geweest en vraagt of de huisarts wil komen om te praten. In dit gesprek met de huisarts kiest Henk uiteindelijk voor euthanasie. Samen met zijn echtgenote, familie en de huisarts bepaalt hij een datum. Een heftige periode voor allemaal. In deze fase kun je als zorgverlener alleen maar luisteren, ondersteunen en wederom ER ZIJN.
Henk wilde dat ik hem samen met een collega zal afleggen. Ook dit beloven we aan Henk. Die ochtend van de euthanasie, verzorg ik hem samen met die bewuste collega. Het is een ochtend met een andere lading, maar ook een ontspannen sfeer. Henk vertelt nog over zijn leven, met een lach en een traan. Hij uit zijn dankbaarheid voor de gegeven zorg van de afgelopen maanden. Hij zag er erg tegenop om zorg te ontvangen, maar dat was achteraf niet nodig geweest, aldus Henk. Als de zorg klaar is, drinken we samen koffie.
Henk vraagt nog of wij echt die middag komen om hem af te leggen. Dit is echt belangrijk voor hem. Het moment is daar om afscheid te nemen. Dat is euthanasie, je weet precies hoe laat je einde er is…
Ik neem afscheid van Henk, een authentieke, bijzondere maar vooral lieve man, waar ik veel van geleerd heb.
Tijdens dit afscheidsmoment met een glaasje wijn, toosten we op het leven. Henk begint aan zijn laatste reis en dit voelt voor hem als een verlossing…
Als Henk is overleden, belt de familie ons en leggen mijn collega en ik Henk af. Een afscheid en afsluiting van de afgelopen maanden; een bijzonder moment.
Dan is het voorbij. Voor zijn vrouw die haar echtgenoot verliest, wordt het stil in huis. Vaak wordt tegen ons gezegd: we gaan jullie missen. Nou dat is wederzijds. Proost Henk!
